Op vrijdag 9 oktober 2009 plaatste NOS-correspondent Wouter Meijer het nieuwsbericht 'Het wonder van Leipzig' op de NOS-website. Het was toen twintig jaar geleden dat er in Leipzig, na Berlijn de grootste voormalige DDR-stad, een grootschalige demonstratie plaatsvond die tegen het DDR-regime gericht was. Met leuzen als 'Wir sind das Volk' (wij zijn het volk) en 'Keine Gewalt' (geen geweld) waren 70.000 mensen bijeen zonder dat de politie of de Sovjettroepen ingrepen. Dit was met recht een wonder te noemen als men kijkt naar eerdere opstanden in Oost-Duitsland. Zo was een grote opstand in Leipzig en in andere DDR-steden op 17 juni 1953 hard neergeslagen waarbij minstens 55 doden vielen.
 |
| Nikolaikirche te Leipzich |
De opstand op 9 oktober 1989 was niet zomaar uit de lucht komen vallen. Al jaren lang werden er in de Nikolaikirche in Leipzig op maandag vredesgebeden georganiseerd door de lokale dominees. Tijdens deze politiek getinte kerkdiensten werden de kerkgangers opgeroepen om geweldloos in opstand te komen tegen het DDR-regime. Dominee Christoph Wonneberger organiseerde van 1986 tot eind oktober 1989 de vredesgebeden op maandag in de Nikolaikirche in Leipzig. Zo schreef hij op 9 oktober het volgende in zijn vlugschrift Wir sind ein Volk:
„In de laatste weken zijn in verschillende steden in de DDR demonstraties gehouden die uitliepen op geweld: stenen gooien, kapotte ruiten, uitgebrande auto’s, gummiknuppels en waterkanonnen. Er is een onbekend aantal gewonden; van doden is sprake. Ook afgelopen maandag eindigde het in Leipzig met geweld. [...] Wij vragen iedereen: onthoud je van geweld! [...] Wij zijn één volk! Geweld onder ons laat eeuwig bloedende wonden achter! Partij en regering moeten voor alles voor de ernstige situatie verantwoordelijk worden gehouden. Maar vandaag is het aan ons om verdere escalatie van geweld te verhinderen. Daar hangt onze toekomst van af!”
Verzet tegen Honecker
Twee dagen voor de vreedzame opstand in Leipzig was in Oost-Duitsland uitbundig het 40-jarige bestaan van de DDR gevierd. Terwijl het bezoek van Michael Gorbatsjov aan Oost-Berlijn voor optimisme zorgde vanwege zijn glasnost-beleid, werd DDR-staatshoofd Erick Honecker, die geen hervormingen wilde doorvoeren, door protesterende mensen bestookt met anti-Honeckerleuzen. Gorbatsjov's boodschap aan de DDR-leiding was duidelijk: hervorming was noodzakelijk.
Twee dagen voor de vreedzame opstand in Leipzig was in Oost-Duitsland uitbundig het 40-jarige bestaan van de DDR gevierd. Terwijl het bezoek van Michael Gorbatsjov aan Oost-Berlijn voor optimisme zorgde vanwege zijn glasnost-beleid, werd DDR-staatshoofd Erick Honecker, die geen hervormingen wilde doorvoeren, door protesterende mensen bestookt met anti-Honeckerleuzen. Gorbatsjov's boodschap aan de DDR-leiding was duidelijk: hervorming was noodzakelijk.
"Wie te laat komt, wordt gestraft door het leven."Dit waren de woorden van Gorbatsjov. Enkele weken later werd Honecker afgezet door de partij.
 |
| 'Maandagdemonstratie' te Leipzig - 16 oktober 1989 |
Ongekende gevolgen
Het massale, geweldloze verzet in Leipzig werd wereldnieuws en verspreidde zich in de daarop volgende weken over de DDR en zorgde voor grote druk bij het communistische regime. Precies een maand na 'het wonder van Leipzig' viel de Muur op 9 november 1989, de dag die de geschiedenis in ging als een dag die men van tevoren niet had kunnen voorspellen. De grenzen tussen Oost- en West-Duitsland gingen open en nog geen jaar later was de hereniging van beide Duitslanden een feit.
Het massale, geweldloze verzet in Leipzig werd wereldnieuws en verspreidde zich in de daarop volgende weken over de DDR en zorgde voor grote druk bij het communistische regime. Precies een maand na 'het wonder van Leipzig' viel de Muur op 9 november 1989, de dag die de geschiedenis in ging als een dag die men van tevoren niet had kunnen voorspellen. De grenzen tussen Oost- en West-Duitsland gingen open en nog geen jaar later was de hereniging van beide Duitslanden een feit.
Wellicht zou er zonder de inspanningen van enerzijds de dominees van Leipzig en anderzijds de kracht van de massa geen 9 november 1989 zijn geweest. Er is veel debat gevoerd over de vraag of Berlijn of Leipzig de 'heldenstad' was waar de eerste stappen naar hereniging werden gezet. In onder andere Der Zeit is hier een artikel over geschreven: 'Welche war die Heldenstadt?'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten