`Wir hatten ein barbarisches, schönes Leben.`

De titel van deze blog is tevens de titel van de biografie over Rudi Dutschke (1940-1979), de belangrijkste woordvoerder van de Außenparlementarische Opposition (APO), de buitenparlementaire oppositie in West-Duitsland. Ten tijde van de roerige jaren zestig ontstonden er in West-Duitsland verschillende studentenbewegingen die zich verzetten tegen de overheid, de oorlog in Viëtnam en tegen de preutsheid van de jaren vijftig. Een daarvan was de Sozialistische Deutsche Studentenbund (SDS), aanvankelijk onderdeel van de SPD, maar later hiervan uitgesloten ten gevolge van de radicalisering van deze studentenbeweging. De SDS werd de kern van de APO en had onder studenten veel aanhang.

Rudi Dutschke

Rudi Dutschke vluchtte in 1960 van Oost- naar West-Duitsland en ging Sociologie studeren. Hier  maakte hij kennis met het marxisme en zijn wens werd dat de Bondsrepubliek, Adenauer was destijds aan de macht, grondig hervormd moest worden. In 1967 zei hij het volgende over de regering: 

“Het huidige parlementair systeem is nutteloos: we hebben in ons parlement geen vertegenwoordigers die de belangen van onze bevolking uitdrukken, de echte belangen van onze bevolking.” 

Dutschke was een begaafd spreker en werd daarom de leider van de demonstrerende studenten waar hij veel populariteit ondervond.

Aanslag

Eind jaren zestig liepen verschillende demonstraties in West-Duitsland uit de hand, te meer omdat ze door de politie hard neergeslagen werden. In 1967 werd tijdens een demonstratie een student door een politieagent doodgeschoten en een jaar later werd Dutschke neergeschoten door een rechtse extremist. Hij overleefde deze aanslag, maar hield er wel een hersenbeschadiging aan over. Door het langzame herstel van Dutschke kwam er een einde aan de APO. Het streven naar hervorming van het overheidsbeleid, dat volgens veel West-Duitse studenten niet democratisch genoeg was, bleef voortleven. Echter, er was geen eenheid meer. Studenten werden lid van de sociaal-democratische SPD of de communistische DKP. Enkele andere studenten radicaliseerden en sloten zich aan bij de Rote Armee Fraktion (RAF) die haar idealen door middel van terreur wilde bereiken.

Eenzame strijder
In Wir hatten ein barbarisches, schönes Leben werd door Rudi's vrouw Gretchen Dutschke helder beschreven hoe Dutschke's persoonlijke gezinsleven, samen hadden ze drie kinderen, eruit zag. Nadat Rudi de aanslag had overleefd, veranderde hij in een eenzame strijder. Gretchen beschreef dit zogenaamde 'nomadenbestaan' uitvoerig in de biografie. Uiteindelijk duurde dit eenzame bestaan tot halverwege de jaren zeventig. Vanaf dat moment raakte hij betrokken bij de anti-kernenergiebeweging en de oprichting van de eerste 'groene' partij, Die Grünen. In die tijd reisde hij ook veel en was hij zelfs tijdelijk gastdocent aan de Rijksuniversiteit van Groningen.

Ongelukkigerwijs haalde Rudi de veertig niet. Ten gevolge van de in 1968 gepleegde aanslag op hem, kreeg hij in de daaropvolgende twaalf jaar last van epileptische aanvallen. Op 39-jarige leeftijd overleed hij aan zo'n aanval.

'Wir hatten ein barbarisches, schönes Leben'

Zijn vrouw vond zes jaar later een brief van hem terug die hij enkele jaren voor zijn dood al had geschreven en die gericht was aan haar, voor het geval er weer een aanslag op hem zou worden gepleegd. Hierin schreef hij:

"Hoe graag ik met je heb willen samenwonen, heb ik je vaak gezegd en ik zeg het hierbij nog een keer. We hadden een barbaars, maar vaak ook mooi leven met elkaar."

De biografie over Rudi Dutschke geeft een goed beeld van een man die de maatschappij, het politieke systeem en de heersende moraal in West-Duitsland wilde hervormen. Die strijd kon eenzaam zijn. Maar, zoals Gandhi al zei: "Wees de verandering die je in de wereld wilt zien." En dat probeerde Rudi Dutschke te laten zien in zijn helaas veel te korte leven. 

Gedenkplaat van Rudi Dutschke te Berlijn