Oost tegen West, Noord tegen Zuid

Vanaf het jaar 1950 werd de wereldgeschiedenis gekenmerkt door een duidelijke scheiding tussen Oost en West. Er ontstond een communistisch blok dat lijnrecht tegenover het kapitalistische blok kwam te staan. De visies en handelingen van de twee grootmachten, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, bepaalden vanaf dit moment de wereldgeschiedenis. Om de huidige politieke situatie te begrijpen, is kennis van het verleden noodzakelijk. Twee Belgische historici, Mark van den Wijngaert en Herman de Prins, schreven hier een boek over: Oost tegen West, Noord tegen Zuid: de wereldgeschiedenis vanaf 1950. Dit globale overzichtswerk geeft in grote lijnen de wereldgeschiedenis vanaf 1950 tot het einde van de twintigste eeuw weer.

Literatuur over de Koude Oorlog
In het eerste deel van het boek komt de Koude Oorlog uitgebreid aan bod. Zo is er ook een hoofdstuk aan de Koreaoorlog gewijd. Deze oorlog begon in 1950 en resulteerde in een communistisch Noord-Korea en een kapitalistisch Zuid-Korea. De drie jaar durende oorlog was een keerpunt in de wereldgeschiedenis, omdat Oost en West hier recht tegenover elkaar stonden. Ook voor de Bondsrepubliek Duitsland (BRD) en de Duitse Democratische Republiek (DDR) werd het Oost-West-conflict bevestigt door de Korea-oorlog. Hoewel beide landen niet meevochten in Korea, deden hun ideologische medestanders dat wel. Vanaf 1945 was Noord-Korea bezet door de Sovjet-Unie, die later samen met China ten strijde trok. De Verenigde Staten had Zuid-Korea bezet en werd geholpen door een VN-troepenmacht, die onder andere bestond uit Canadese, Franse, Engelse, Belgische en Nederlandse aandelen. De Koreaanse oorlog, waarbij aan beide zijden tienduizenden slachtoffers vielen, was een hevige en bloedige oorlog. Pas na de dood van Stalin en de komst van Dwight Eisenhower als president van de Verenigde Staten werd er in juli 1953 een wapenstilstand ondertekend. Echter, tot op heden is er nog geen vredesverdrag ondertekend, dus formeel zijn Noord- en Zuid-Korea nog steeds in oorlog met elkaar.

Veiligheidsgarantie voor West-Duitsland
Wat had de Koreaoorlog te maken met Duitsland? De Duitse historicus Gabriele Metzler legde in haar boek Einführung in das Studium der Zeitgeschichte een verband tussen de oorlog en de situatie in Europa en Duitsland. Doordat Noord- en Zuid-Korea, net als Oost- en West-Duitsland, uit een communistisch en kapitalistisch blok bestond, rees in West-Duitsland de vraag hoe zij de binnenlandse veiligheid konden blijven garanderen. In de DDR was de Kasernierten Volkspolizei (KVP) opgericht, een bewapende eenheid van de politie en de militaire voorloper van de Nationalen Volksarmee (NVA - Nationaal Volksleger). De BRD had nog geen recht op een eigen leger en kon dus ook niet haar eigen veiligheid garanderen. Herbewapening was een gevoelig punt bij de geallieerden, omdat de demilitarisering van West-Duitsland besproken was. Vooral Frankrijk was tegen de herbewapening van de BRD. Het Pleven-plan, geïntroduceerd door de Franse minister-president René Pleven, was volgens de geallieerden een beter alternatief om de BRD te kunnen beschermen tegen het communistische gevaar. Er zou een gezamenlijk Europees leger komen. dat de naam Europese Defensiegemeenschap (EDG) zou krijgen. Dit leger is er nooit gekomen. Het voorstel kreeg niet genoeg stemmen in Frankrijk, omdat de angst voor de Sovjet-Unie na de dood van Stalin in 1953 dusdanig was verminderd, zodat een supranationaal leger niet meer een prioriteit was.

Militaire machtsblokken

Uiteindelijk werd de BRD in 1955 lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO). Als reactie daarop richtte Sovjetleider Chroesjtsjov in dat zelfde jaar het Warschaupact op. Dit was een militair bondgenootschap tussen de communistische landen in Europa, waarvan ook de DDR lid was. Zo bestond er vanaf 1955 ook een militaire scheiding tussen West en Oost: de NAVO versus het Warschaupact.

Europa: verdeeld in een NAVO- en Warschaupactblok